Ein alternatives Abfrageinterface für das Wörterbuch von Fritzner (Fritzner, Johan: Ordbog over Det gamle norske Sprog. Kristiania 1896.)

hve, adv.
  1) hvorledes, paa hvilken Maade, = hversu 1; þá spurði húsfreyja þá ena önduðu konu, hve henni væri Mar. 121³; hve mun at yndi eptir verða mægð með mönnum Sig. 1, 44; heyri jötnar -, hve ek fyr býð, hve ek fyrir banna manna glaum mani Skírn. 34; þat þarf fyrst at vita, hve monoðr heita Rimb. 61 b⁶ (9¹); er þat talt fyrr, hve hón (nl. sólin) gengr Rimb. 67 b² (38¹⁷); freista hve hlýddi Isl. 4 (7²⁰); at eigi dýrkisk óvinir órir, heldr sé allir, hve þú helpr þínom þjónostomönnom Heilag. I, 365¹¹; eigi kann ek vita, hve virð- ing kœ;mr á þat af mönnum OHm. 6²¹; jvf Sturl. I, 399⁹. II, 33³²; Stj. 484²⁸; Didr. 210¹⁰.
  2) hvor, i hvor høi Grad, foran et Adjektiv eller Adver- bium, = hversu 2; hve vitran ætlar þú hann Konr. 52⁴¹; þat má marka at líkendum, hve sár henni myndi vera sú sýn Hom. 169²²; frá þeim (er) sagt vesölum, hve ílla þeir dó ok hversu glæpafullt líf þeir fram leiddu Flat. I, 30³⁸; hve gamall maðr hann væri Laxd. 21 (74²⁸); mörgum var uggr á, hve Þorvarðr mundi trúr Sturl. II, 244¹³; vita vil ek, hve mjök þér hafit fram mælt málum Nj. 13 (24¹⁵); hve mikit þikki þér undir metorði ok lofi manna OHm. 6¹⁸; A. segir nú frá - -, ok hve mikit lið hann hafði Sturl. I, 399⁶; at hann vissi, hve mykinn skatt hann skyldi heimta Hom. 67¹⁷; jvf Didr. 273⁵; Fm. VI, 286¹; bað Ólaf á kveða, hve marga menn hann vil hafa með sér Laxd. 21 (47¹⁵); jvf Sturl. II, 233¹¹; vita hve solmörk standa eða hverso þau greinast ok hve nær (dvs. naar, til hvilken Tid) sól skiptir sínni göngu fyr hvert þeirra Rimb. 64 b²¹ (32¹²); jvf Rimb. 61¹⁵ (26⁵). 51 b (9¹ fg); hve nær mun ek koma at vitr- ast fyrir andliti þínu Hom. 17¹⁴; jvf Didr. 308¹¹; Laxd. 46 (136⁷); grefr at síðan vandvirkliga, hve nær þeir sæi stjörnuna Homil. 57¹⁰; jvf Stj. 339³⁰; Nj. 93 (142²⁶); jvf Flat. III, 405⁵; hve nær sem hugsan hégómadýrðar stríðir á þik, þá rannsaka þú - Heilag. II, 593³; jvf hvenar, hvener.

hvé, adv. = hví. Vem. 31³⁰.

hveðnir, m. et Slags Fisk. SE. I, 578. II, 480. 564. 623.

 

---

 

hvegi, adv.
  1) hvorledes som helst jvf hve 1; med paafølgende Relativpartikel: hvegi er hann skýtr Grg. I, 144¹⁰; jvf 147²; ok svá þeir menn (nl. ero úbóta- menn), er konor taka með ráne eða -, hvegi er síðan gerist vili þeirra, er hjúskapr tekst Gul. 32⁹; ef maðr vegr sun sínn eða sun faður, hvárt sem hann er kristinn eða heiðinn -, þá er hann úbótamaðr, hvegi er fyrr var mælt Gul. 32³¹; ero hvárirtveggja œ;lir til dóms, ef þeir bregðast frum- hlaupum við, hvegi er um hlaup bersk Grg. I, 147¹⁵; hvegi sem þat er, þá munu vér því um trúa, sem þú segir Post. 395²⁷.
  2) hvor meget eller i hvor høi Grad som helst, jvf hve 2; med paafølgende Relativpartikel dvs. uanseet, uden at det gjør nogen Forskjel, hvor -: baugar allir skoli uppi vera, hvegi margir er bœ;t- endr ero eða hvegi er margir við tak- endr ero Grg. I, 195² fg; allir eigo systrasynir eina bót at taka, hvegi marger sem ero Gul. 237⁷ jvf 71³⁵; engi skyldi þar æðruorð mæla né kvíða neinum hlut, hvegi óvænt sem up þœ;tti Jómsv. 64¹⁴; þá myndi mangi fyrdœ;mdr verða, hvegi vándr sem væri Homil. 118²⁴; hvegi skyllig (dvs. skyldlig) er hón (nl. föstutíðin) væri Frump. CI²⁰.

 

---

 

hvegis for hvegi es (dvs. er), jvf hvargis: hvegis lítit sem eptir var af öskunni, þá stóð ljós af mikit Heilag. II, 218²⁸; hvor dog det til hvegi knyttede es er overflødigt, eftersom der strax efter lítit følger et Relativ sem.

hveim, Dat. Sing. m. af det forældede Pron. hvar (se S. 112 a)
  1) i spør- gende Betydning: þess at fregna, hveim enn fróði sé ofreiði afi Skírn. 1; hveim ero bekkir baugum sánir Vegt. 6; æsir vito, hveim þeir alda skolo gamban- sumbl um geta Lok. 8; hann skal þá spyrja, hveim ek hefi þá jörð selda - -; en ek hefi nú sagt, hveim ek hefi jörð selda Gul. 267³. ⁷; men ogsaa i objektiviske Spørgesætninger adjektivisk med tilføiet Substantiv, = hverjum: var frá því sagt, hveim hætti er (dvs. paa hvilken Maade) hann varð erki- biskup Thom. 118⁸; segjandi meðr hveim hætti er Henrikr konungr hefir nú enn fram farit Thom. 150²².
  2) i rela- tiv Betydning (jvf hvat 2), hvilken: nú vil ek segja yðr einn atburð, af hveim Bretar gerðu eitt strengleiksljóð Str. 36² jvf 37³⁵.
  3) enhver, hvilkensomhelst (jvf hvat 3): nefni ek þetta vætti at lögum hveim, er njóta þarf Grg. I, 213¹³; orðstírr deyr aldregi hveim, er sér góðan getr Hm. 75 (76); jvf Vafþr. 10; hvergi vildu þeir af hans vilja víkja - -, hvat er hveim þótti ljúft eða leitt Thom. 182¹⁵; matr sé þér meirr leiðr, en manna hveim enn fráni ormr með firum Skírn. 27; jvf Sig. 3, 12; ofdrykkja veldr alda hveim, er sína mælgi né man - aþ Lok. 47; med tilføiet Substantiv i samme Kasus: öng er sótt verri hveim snotrom manni, en - Hm. 94 (95); mær er mér tíðari manni hveim Skírn. 7.

hvein, f.? svarende til Folkesprogets hvein, gvein, kvein ( Aasen 403 a⁴³), der beteg- ner et fint Slags Græs, lat. agrostis, synes forekomme i Stedsnavne: viðr Hveini EJb. 318²⁰; jvf DN. I, 326²⁴; Hveina- bygð EJb. 501³⁰; Hveinarjóðr EJb. 335¹³. 336¹⁵; jvf DN. I, 326 (268¹⁴).