Ein alternatives Abfrageinterface für das Wörterbuch von Fritzner (Fritzner, Johan: Ordbog over Det gamle norske Sprog. Kristiania 1896.)

úlærðr, adj. = leikr. Landsl. 2, 6; Grg. I, 12¹⁰; Ísl. 9 (14¹⁷).

úlög, n. pl. hvad der ikke er Lov, strider mod Loven; munu vér veita þér at- göngu ok drepa þik ok þola eigi úfrið ok ólög OH. 69⁶; dœ;ma ólög dvs. fælde en lovstridig Dom, Grg. I, 77⁵; Sturl. I, 389²⁸; þeir vilja ekki ganga undir úlög, þótt konungr bjóði þeim Fris. 134²⁴; ef þér eru lög kunn, þá verðr þú eigi beittr úlögum, ef þú átt mál- um at skipta við jafnmaka þína Kgs. 6²⁵; ek hefka fé boðit í dóm þenna til liðs mér um sök þessa, ok ek munka bjóða, hefka ek fundit ok munka ek finna hvárki til laga né ólaga (dvs. hver- ken for at opnaa hvad der er lovmæs- sigt eller hvad der er lovstridigt) Grg. I, 79²⁶ jvf 80¹¹; fyrir þat er hann hefði borit fé í dóm at úlögum (dvs. mod Loven) Band. 22¹⁰; Byrgir bryti hafði tekit fé íslenzkra manna at úlögum Fm. XI, 42¹⁶; með lögum skal land várt byggja en með ólögum eyða Nj. 71 (106⁵) (= en eigi úlögum eyða Hák. 3).

úlögliga, adv. ulovligen, paa lovstridig Maade. DN. II, 103; Fm. VII, 173²⁶.

 

---

 

um eller umb, præp. (jvf of, yfir)
  1) oven- over, modsat nedenunder, = of 1, yfir 1; m. Dat. œ;gishjalm bar ek um alda sonum Fafn. 16; nema sjalfum þér syngvi (þat sverð) um höfði Hund. 2, 31; sat um Sigurði Guðr. 2, 21 jvf satk yfir Sigurði v. 12; sá er um verði glissir Hm. 30 (31); hann sat um mat- borði Fm. VIII, 212² &vl. = yfir borð- um Flat. II, 49²⁸; er hann sat um borðum OH. 45¹⁰.
  2) henover, hvor der er Tale om Sted, Gjenstand, som noget passerer under en Bevægelse, m. Akk.; straukt vátum dúki um augu þér Fm. V, 326; leiddi Rauðr Þór optliga úti um eyna Flat. I, 292⁵; var hann brotinn um báshelluna Grett. 80²⁸; hljópu menn um akrinn OH. 203¹; M. fór um dag um akr eins auðigs manns Heilag. I, 578³⁴; fylgði þeim um einn lítinn skóg Klm. 348²⁸; sem þú reidt fram um skóginn Mar. 576¹; blóð ok vágr féll um hennar ásjónu Mar. 668³⁰; komast þau aldrigi út um þann hring Kgs. 21²³; sigldi norðr um sundin ok veik inn um Sognsæ Fm. VIII, 211; riðu suðr um heiði ok svá suðr um mýrar Sturl. I, 239¹⁷; géngu þau um ógurliga staði ok miklu harðari götu, en fyrr höfðu þau farit Heilag. I, 346¹³; hann hleypr skjótara um fjöll ok hamra ok úsléttur en hinir skjótastu vápn- hestar á sléttum velli El. 92²; kómu austan um kjöl OH. 44³² jvf 202¹⁴.
  3) henover, udover, hvor der er Tale om det Rum hvorover noget udstrækker sig, den Vidde eller Længde, som noget om- fatter, m. Akk.; mér gaf þá sýn, at ek sá um allan Þrándheim ok því næst um allan Noreg, - sá ek æ því viðara allt þar til er ek sá um alla veröld OH. 202²⁵ fg; var sultr ok seyra um allt land OH. 11³³; um alla Svíþjóð fellr hvert rennanda vatn í löginn OH. 17²⁸; stefndi til sín liði víða um land Eg. 9 (15¹); dró saman her mikinn um allar eyjar Nj. 86 (126³⁰); er getit millim allra vitra manna um allan heim Kgs. 101³⁶; um breidd vatzins var brú mjök löng Heilag. I, 339²²; yfir slá eina er lá um þvert skipit Nj. 85 (125²¹); liggr þjóðgata um bœ; manns Gul. 90.
  4) paa, i, inden Grændserne af noget, m. Akk.; um miðjan skóginn er víða smá- viði Eg. 78 (188¹); þeir gerðu guðs þræli óskil um götu (dvs. paa Veien) Heilag. I, 182²⁰ jvf Elucid. 156¹⁴; þessi vegr - er hinn harðasti um at fara Heilag. I, 346²³; einn dag - er K. gékk um stræti Korm. 228².
  5) udover, hen- over noget, som man har passeret, til- bagelagt, Veien som fører derover, m. Akk.; allar þær sálur, er eigi máttu um komast brúna Heilag. I, 339²⁸; kominn um langan veg Stj. 366³⁴; Eg. 62 (143³¹); lið dróst vel til hans ór heruðum, en fátt kom um lengra (dvs. fra fjernere Steder) Flat. II, 303¹⁷ (jvf OH. 177²²); munkar stóðu ok sá til um langan veg (dvs. i lang Afstand) Heilag. I, 582³; um langt (dvs. langt borte): sem hón sá hann um langt (= langt um Heilag. I, 333²⁷) bjartan sem dagsbrún Heilag. I, 688¹⁵; hann hóf upp augu sín ok sá Abraham um langt Leif. 42¹¹ (Luc. 16, 23); hann sér í einum stað um langt, hvar grið- ungrinn stendr Heilag. I, 694¹ jvf Part- alop. 32¹⁰; þegar ferr orð er um munn líðr Sturl. I, 207²⁴; nafli hinnar sjúku konu opnaðist ok þar um fœ;ðir hón mót nattúru Mar. 1196²³; út um dvs. ud igjennem: út um munn ok nasir Leif. 194³; sér A. Joseph út um glugg Stj. 206¹⁷; jvf Heilag. II, 598¹⁰; lagði H. spjóti út um sels glugginn Laxd. 64 (186²⁷); fór hann út um glugg einn Fm. IX, 3²⁴; ganga þau út um aðrar dyrr Korm. 40; hann lagði sverðinu á Bárði miðjum, svá at blóðrefillinn gékk út um bakit Eg. 44 (86¹⁷); út um Nörva- sund Mork. 223³⁵ jvf OH. 17³¹; inn um dvs. ind igjennem: sem þau inn kómu um þenna vegg Heilag. I, 356⁷ (jvf 354³⁶); engi þeirra mátti koma inn um Þránd- heims mynni OH. 10¹⁸.
  6) forbi, = yfir 5, jvf fyrir 4; m. Akk. svá (sem) hinn sjúki maðr leit hann um sik gang- anda, þá kallaði hann á hann ok bað, at hann skyldi eigi svá skjótt um hann ganga, nema heldr skyldi hann hjalpa honum í þessarri nauðsyn Barl. 9⁷ fg; var eigi alljóst orðit, þá er konungr reri inn um þá, logn var veðrs, reri konungr inn um eyna OH. 36³¹; nú fara menn at götu saman, finnr sá fynd, er fyrst gengr, þá eigu þeir allir saman ok þeir, er eptir ganga; þeir eigu ekki af, er um ganga Gul. 144⁴; skal hann ganga um þat hús ok til annars hins næsta Gul. 156⁷; þá vissu þær (nl. sálirnar) eigi, hverjum hætti hvár þeirra var um komin aðra (der hvor de mødtes paa den smale Bro) Hei- lag. I, 341⁹; megum vit öngum kosti um komast hans herbergi Heilag. I, 341²¹ jvf 337³²; Elis - þokaði hvergi undan honum, heldr þegar sem hestr- inn hafði borit hann um hinn, snýr hann aptr at honum El. 108⁵; draugr- inn hafði þokat at Þorsteini um þrjár setur við hvert ópit Flat. I, 417¹⁵; Tems er fellr um Lundunir Bær. 88²¹; riðu þar 10 milur norðr um borg Bær. 114⁵¹; skip konungs bar ok skjótt norðr um Jaðar OH. 182⁸; vilda ek helzt norðr um (dvs. nordover, over Fjeldet til Nord- landet) ok taka verknað Vígagl. 13¹³; hvervitna var at sjá dal um hól, klettr við klett Heilag. I, 699⁴; er þeir kómu fram um Bjarkey OH. 137²³; eigi fyrr en þeir kómu um fram þat, er skipa- ferðin var Fm. VI, 321¹⁶; sá bað gefa sér klæði þá menn, er á mót honum fóru, ok liðu allir um fram (dvs. alle gik forbi uden at give ham) Heilag. I, 576¹.
  7) med Forbigaaende eller Tilsidesættelse af noget, uden at tage sig det nær eller ændse det; þeir géngu um (&vl um fram) 10 lagaboðorð Mar. 9⁶; þeir menn, sem á þau ganga ok misþyrma þeim ok þeirra gózi um fram lög ok réttindi eðr fiskir í vötnum þeirra, er -, eðr vinna í skógum þeirra eðr eignum um fram þeirra vilja ok (útan þeirra) leyfis DN. III, 33^{10. 12}; sitja um stefnu Borg. 1, 8⁵ fg; ef þá sitr nökkurr kyrr um Landsl. 3, 3¹³; jvf fyrir 22.
  8) foruden; um annat dvs. foruden andet: um annat skaltu svá vera skemdr, at - Klm. 399²⁵; ok um dvs. og desfor- uden: gaf hann hinum sjúka meyna meðr öllum hlutum, er hann þá tók meðr henni, ok um þat sem hann hafði henni ætlat af sínu gózi, ef hón hefði hans orðit Æf. 51³¹; fim hundruð golfa ok um fjórum tögum, svá hygg ek at Valhöllu vera Grimn. 23 jvf 24; hann (nl. rostungr) hefir tennr tvær stórar ok langar um fram aðrar smátennr Kgs. 41²³; þeir höfðu á hvárum þrjá tigi manna, þeirra er liðfœ;rir váru, ok um fram konur ok ungmenni (dvs. og desforuden) Eg. 25 (51¹¹).
  9) udover, længere end noget rækker, strækker sig; margir féngu eigi hlaupit um röst dvs. længere end en Mil, Klm. 451¹⁵; þess háttar byrðar lét hann binda á bak öllum fuglaungum svá smár, at þeim varð ekki um afl at fljúga með Fm. VI, 153²² ( Flat. III, 299⁹); jvf Band. 21⁷; at þú, Egill! munir hafa kastat steini um megn þér (dvs. forsøgt dig i, indladt dig paa, hvad du ikke formaar) í yðrum skiptum Eg. 66 (155³⁰); þetta mál er miklu meira, en þat megi skjótt ráð- ast, ok nökkut þér um megn með at fara Fm. VI, 18²¹; honum sýndist sem þeim myndi um megn verða at berjast ímót Magnúsi konungi ok Erlingi jarli Fm. VIII, 62 &vl 3.
  10) efter Ud- løbet af en vis Tid; útlegðar sakir skolo eigi standa um várþing þar er þær fara einar saman Grg. I, 99⁶; grið mun sá maðr skolo hafa um helgina (dvs. over Helligdagene) OH. 118³¹ jvf Flat. II, 132³²; um lengra dvs. efter længere Tids Forløb: þetta mælti Magnús konungr: vertu sem beztr; eigi var um lengra en Haraldr mælti þetta: ver þú sem næmastr ok minnugastr Flat. III, 323²⁹; þér munut fátt mæla - eða gera, áðr yðr munu vandræði af standa, en hér mun verða um seinna Nj. 59 (91¹⁶); þetta þótti mörgum vanhagr at sitja um þat fram, er marknaðrinn stóð (dvs. varede) Flat. I, 124¹²; grið mun þessi maðr hafa skulu fram um helgina, þó at hann hafi ílla gert Flat. II, 232³²; stóð hennar hagr með slíkum (hætti) fram um jól ok svá til langaföstu Bp. II, 167¹; A. bygði fyrr nefnd tveggja aura ból - um þrjú ár DN. IV, 297¹⁵; J. tók af Halvarði lítsla fim aura ból jarðar um þrjú vetr í Húsabœ; DN. IV, 270⁷ jvf 353²⁶. 354¹⁴.
  11) om, hvor der er Tale om Tiden paa hvilken eller i Løbet af hvilken noget sker, men ogsaa om Tiden i hvilken noget varer eller vedbliver; M. fór um dag um akr eins auðigs manns Heilag. I, 578³⁴; hann - fullgjörði þessa alla hluti um nóttina Stj. 391¹⁶ jvf ef hann væri at um ljósan dag Stj. 391¹⁸; ek sá um vár gálausa menn leika á velli um dag Heilag. I, 286²¹; er þau höfðu gengit um stund um þann myrkva veg Heilag. I, 337⁵; Gísli bíðr þá enn um stund ok vermir höndina í serk sér Gísl. 29²⁴; Barl. 10³⁸; um hríð, hríðir se 2det Bind S. 56 b; hann hefir tekit lík Þórðar bratts - ok haldit þí rúmt fimtigi (daga?), sem óheyriligr hlutr er at firra nokorn kristinn mann sínum heilagum legstad um jamlangan tíma DN. IV, 141 (133²⁸); T. var um tíma kaldr í sínu hjarta Mar. 411⁴; hafi hann brúð- menn en hón brúðkonur, ok gefi henni gjöf of morgon, er þau hafa um nótt saman verit Gul. 51⁴; er sá víttr at 6 aurum er heima sitr um þat þing Gul. 161⁴; vóru þeir þar um sumarit Harð. 14 (42⁹); hélt því um vetrinn Flat. I, 251⁸; brœ;ðr áttu Mærins kirkju um daga erkibiskups Jóns -, en svá gerða ek, sagði hann, um 3 vetr, flutti ek um 2 ár tíundina út til kommuns þeirra DN. II, 63¹⁴ fg; þetta vissum vér gört vera um alla vára daga DN. III, 34⁴⁸; I. lauk capitulo þar firir kost sínn þann sem hann hafði keypt af þeim um sína daga DN. IV, 308¹²; þat er skylt öllum mönnum at standa upp um guðspjall Mar. 22¹²; um allan líksöng héldu þeir heilagar bœ;kr í höndum sér Heilag. I, 543⁸; smiðrinn játaði at vinna þar kauplaust um fimtán daga ok hugð- ist með því frelsast skyldugr upp at halda um alt árit Mar. 663²⁸ fg; Hákon jarl fór út á Hlaðir ok sat þar um vetr- inn Flat. I, 69²⁰; Ó. konungr bjóst um várit Flat. II, 183²⁵; síðarr um vetr- inn Flat. II, 185⁹; Ólafr konungr hafði veizlu mikla um páska OH. 103³⁶ ( Flat. II, 185²⁹); vakir hann þar um nóttina Heilag. I, 700²¹; var siðr hans at rísa snemma upp um morna OH. 44¹; um nætr sem um daga Kgs. 44¹; um vetr- um öllum fœ;ðist þar búfé úti, ok náliga eru þá menn klæðlausir bæði um vetr ok sumar Kgs. 21^{15. 17}; þeir vóru sumir, er héldu sik á vetrum í Suðreyjum eðr Orkneyjum, en um sumrum herjuðu þeir í Noreg Eb. 1 (3¹²); hann hafði lengi verit með Eiríki, veiðimaðr hans um sumrum en bryti um vetrum Karlsefn. 7 ( Aa. 137⁷ fg); þegar um vetrum er snjór er Kgs. 20¹⁹; þat sýndist ganga með honum úti um dögum Flat. I, 292⁴; E. kveðst hvergi myndu flýia en vera á landi um nóttum Fm. VII, 166¹⁴.
  12) over, mere end, m. Akk.; þá er G. hafði tvá vetr um þrjá tigi Sturl. I, 108⁵; var ekki um tvitugan dvs. var ikke mere end 20 Aar gammel, Pr. 327²²; hón (nl. kistan) var eigi um vættar höfga dvs. var ikke tungere end en vætt Bp. I, 712¹⁵; þessi veðr eru langt um úfœ;r Grett. 181¹³; sá hón vítt ok um vítt (= vítt ok víðu víðara) Vsp. 23 ( NFkv. 5b²⁶. 15a³²); þar sem þit vildut guði lík vera í fróðleik ykkrum um þat fram sem ykkr var lofat dvs. være Gud mere lig i eders Visdom end eder var tilladt, Kgs. 108³⁷; þessi kona var at vænleik ok viti langt um fram hina, er honum var fyrr sýnd Fm. VI, 58²⁸; hón unni hon- um um alla menn fram Laxd. 8 (12¹⁸); mun birtast tign þín um fram alla menn aðra í þessu landi Flat. II, 298²⁷; var harðskeyti hans um fram alla menn aðra Fm. V, 343⁸; OH. 24¹⁴; hann er um fram alla menn búinn at íþróttum Flat. I, 91⁹; skrýddr ok prýddr um fram aðra Stj. 7²⁰; þat er þakt með ísum - um fram öll önnur höf Kgs. 41³⁸; þeir glöddust um fram allt annat af hans ásýnd Stj. 7²¹; þar er höfð- ingjar útlendir hefjast mjök til ríkis eðr svá mikillar frægðar, at þat verði um fram innlenzka Flat. I, 91².
  13) omkring; er þeim sandi eða moldu sáit í hring um þau Kgs. 21²²; reri hann it ýtra um bardagann Fm. VI, 317; útan yfir þær (nl. hosur) góða bryn- hosur svá háfar, at maðr megi gyrða þær um sik tviföldum sveip Kgs. 87²⁸; leggja bast um ár, þar sem blað tekr ofast, ok skera svá breiðan hún til beins sem bast er langt Gul. 150⁵; sjórinn er fellr um heim allan (jvf umsjór) Pr. 193²⁵; snerust þá um hann menn hans ok vörðust Klm. 368²; er mikill fjöldi um hann heiðinna manna Klm. 453²⁹.
  14) om, angaaende; rœ;ða, tala um e-t Elucid. 135¹⁵; OH. 44²; Sturl. I, 339²⁸; deila um e-t OH. 86¹⁴; Fm. VII, 144⁶; þræta um e-t Fm. VI, 137; Band.* 8¹⁹; Eb. 37 (65¹³); hlýða þér öllu því prófi ok skilríki, er Ólafr - hafði til síns máls um fyrnemda jörð DN. IV, 353¹³; dœ;ma um lifendr ok dauða Heilag. I, 316²⁷; lét J. biskup bera kvið af Snorra um fjárráð Sturl. I, 108⁴; S. skipaði um mál þeirra um alla þá hluti Sturl. I, 339²⁹; þat þikkir mér víst um (nl. þat) Mar. 299³; þat mun á yðru valdi um mína ferð Flat. III, 412²; þeir féngu mér umboð um hana (nl. kirkjuna) DN. II, 63¹⁴; þat er staðit um "quicunque vult" sem um credo in unum deum, at þá er rétt trúa greind, er petta er sungit Mar. 22¹⁵; heyrit - þessa ina dýrligu sögu um Karlamagnús Klm. 363⁶ jvf ⁵; inventarium um skrúð í skrúðhúsi ok aðra gripu DN. III, 34 (38²⁰); og i det hele taget anvendes um med følg. Akk. for at betegne den Gjenstand, hvortil Om- fanget af en i Talen nævnt Handling, Egenskab, Tilstand o. desl. indskrænker sig; hertil maa fremdeles henføres føl- gende Talemaader: er mikit um e-t dvs. noget er stort, af Betydenhed: varð hann af því stórliga vinsæll ok var mest um örlæti hans við útlenda menn ok þá er lengst vóru at komnir Flat. II, 285¹¹; allmikit er um yðr Haukdœ;la, er þér gáit einskiss annars en at drekka Gísl. 10²¹; er mikils vert um e-t (= e-t er mikils vert): þœ;tti mér ekki mikils vert um félát þetta, er Þórolfr hefir mist nú, ef nú fœ;ri eigi hér hit meira eptir Eg. 18 (34¹¹); e-m finnst mikit um e-t dvs. en synes godt om noget: konungr gerði sik blíðan ok kátan, ok fannst mikit um list þá ok kurteisi þá, er þar var á öllu Flat. II, 293²⁹; e-m er ekki um e-t dvs. en synes ikke om noget: er mér ekki um vist hennar hér Flat. II, 194²⁵; Post. 395²⁶; e-m er ekki um m. Inf. dvs. en synes ikke om, skjøtter ikke om (at gjøre noget): honum er ekki um at berjast í dag Flat. II, 43⁸; er þér nökkut um (dvs. har du noget at udsætte paa, indvende mod), at vér rannsökum þik ok hús þín Gísl. 53; e-m er um e-n dvs. en holder af en: segir innlendi maðr at margir taka þannig á, at hon- um muni vera um hana (= at konungr muni elska hana Flat. III, 357⁴) ok muni hann því öðrum banna Mork. 72¹³; aumligt er um e-n dvs. det staar ynkeligt til med en, Hom. 159⁶; þat lét hann fylgja, at þat mátti vera um röskvan mann, at hann mætti standast píningar, svá at hann héldi munni Fm. VII, 227 jvf Fris. 335¹⁵; segir honum um hvat vera er (dvs. hvorledes Sagerne staa), at B. er vestan kominn Gísl. 36¹⁶; Þrándr gékk til dyranna ok sér þegar, at kon- ungr er reiðr mjök, ok spurði, hvat væri um at vera Mork. 35⁸; lætr sem hann eigi um ekki at vera dvs. som om han ikke var stedt i nogen særegne Om- stændigheder, Gísl. 30; hvat sem um þat er dvs. hvorledes det dermed forholder sig, Fbr. 9³².
  15) formedelsk, paa Grund af; vér höfðum fallit í eilífa fyrdœ;ming um glœ;p enna fyrstu manna Leif. 172³¹; gerir honum góðan greiðskap af um þessa mína bœ;n DN. III, 249⁷; um sök e-s o. s. v. se under sök 6.
  16) ved Hjælp af noget som Middel, lat. per, t. durch; hefir þetta sáttmálsmark milli guðs ok mannkynsins - í sér teikn ok mark tveggja hinna mestu guðs dóma - annars fyrir vatnit þess sem um- liðinn er - þess annars sem um eld- inn kemr, þá er veröldin skal brigðast - - til marks um þann dóminn sem at síðustunni kemr um eldinn á jarðríki Stj. 62; ek mun við hann mæla munni til munns berliga - eigi um gátur eða drauma eða myndir Stj. 324³³; guð gerði um hann undr Stj. 349²; eptir dóm áfeldan ok sagðan um herra Sig- urð DN. III, 127¹⁰; þat vitnum vér um þetta bréf DN. III, 34³¹; gerum vit þá útlæga um þetta bréf DN. III, 53²⁴; gefr ok honum 60 merkr - upp at lúka skulandi - honum eðr hans barnum um mik eðr mína erfingja DN. IV, 493.
  17) med Hensyn til, forsaavidt vedkommer noget, m. Akk.; hverr um sik = hverr sér, Rb. 114¹⁸; um þá menn (dvs. hvad de Mænd angaar) er ganga á trygðar, þá ero (dvs. saa ere) þeir úbóta- menn Gul. 32; nú vænti ek, Sigurðr mágr, um þik ok aðra menn, þá er óðalbornir eru í landi til konungdóms - þá mun yðr eigi svá fjarri fara, at þér munit eigi Flat. II, 35³⁰; herunder maa vel ogsaa henføres den Anvendelse af Præp. um, at man i Stedet for med den i Sætningen forekommende Præ- position at forbinde dens Komplement i den deraf styrede Kasus, sætter dette i Akkusativ og forbinder det med hin Præ- position, der staar absolut, ved Hjælp af et indskudt um; f. Ex. S. hélt vörð á um ferð þeirra Eg. 27 (52³¹); mun all- mikil skylda á þykkja um hina Kgs. 103¹⁴; at hann teli ekki at um vist Egils Eg. 48 (97¹⁰); eigi mun konungr láta at eggjast um öll níðingsverk þín Eg. 62 (145⁷); kunna hóf at um ágirni sína OH. 131²⁰; báðu liðsmenn gefa gaum at um stöður sínar OH. 215¹¹; honum hafði hugr um sagt, at Þórolfr mundi eigi til alsendis gæfu til bera um vináttu við Harald konung Eg. 18 (34¹⁰); eiga stóra hluti til at telja við e-n um hans vináttu OH. 34³⁴; jvf veitti hann tilkall um föðurarf (= kallaði hann til föðurarfs) Eg. 65 (154²⁶).
  18) med Akk. Neutr. af Adjektiver synes det brugt i samme Betydning som et deraf dannet Adverbium; gjalda um sárt Fm. V, 226; sitja, setjast um kyrt Flat. II, 275⁴; Fm. IV, 270.
  19) uden tilføiet Komplement og forbundet med et Verbum synes det udtrykke en Tilstedeværelse, Til- endebringelse; hvat um er dvs. hvad der er paa Færde, Flat. I, 465²⁷; Stj. 613⁴. 628¹⁸; eiga um við e-n se under eiga um; herunder maa vel ogsaa henføres den fornemmelig i den ældre Edda (jvf of, 7) forekommende efter Udseendet ple- onastiske Anvendelse af denne Præposition.

 

---

 

úmagaaldr, m. Alder i hvilken man ikke kan hjælpe eller raade sig selv, Umyndigheds- alder; vera á úmagaaldri Grg. II, 5¹⁸.

úmagabálkr, m. Del af Loven der handler om úmagar, om de Umyndige og For- sørgelsespligtige. Grg. I, 3¹.

úmagaeyrir, m. Umyndiges Midler eller Eiendom. Gul. 115⁶. 117; Frost. 5, 13; Landsl. 5, 13; Grg. II, 211¹⁷.